Ook al ziet de economische situatie er niet altijd rooskleurig uit, toch blijft de Belgische friet zich vernieuwen in de hoofdstad. Sinds kort zijn de frituren Tabora aan het metrostation IJzer en Chez Jeff in Neder-Over-Heembeek omgetoverd tot hippe frietkoten die niet uit de toon vallen op Instagram.
Tekst: Vanille Dujardin
Het 'spiegel'-project is het resultaat van de architectuurwedstrijd 'Een bakfriet in de maag', die gewonnen werd door Thomas Hick en Mo Vandenberghe, twee architecten uit respectievelijk Eupen en Gent. Deze oproep van de Stad Brussel voor het indienen van een project werd vorigen jaar gelanceerd met de bedoeling om de Brusselse frietkoten nieuw leven in te blazen. "Tegen alle verwachtingen in hebben we deze wedstrijd gewonnen en het heeft ons in staat gesteld om ons eigen architectenbureau studio Moto te openen", legt Thomas Hick, één van de twee winnaars, uit.
Brussel, de initiatiefnemer
Het initiatief had tot doel een nieuw ontwerp voor de toekomstige Brusselse frietkoten te creëren, met behoud van hun traditie en unieke identiteit. "Brussel is de eerste stad ter wereld die een internationale architectuurwedstrijd voor frietkoten heeft uitgeschreven. Ik was erg onder de indruk van het grote aantal bezoekers uit andere Europese landen", zegt Bernard Lefèvre, coördinator van Unafri/Navefri.
"De Stad Brussel is zeer betrokken en enthousiast", leggen Thomas Hick en Bernard Lefèvre uit. Als gevolg van dit initiatief wordt de Stad Brussel nu geconfronteerd met een aantal administratieve problemen waar de horeca mee te maken krijgt: afvalverwerking, gemeentelijke parking, installatie van gas en elektriciteit, etc. "Ik moet zeggen dat ik erg bezorgd ben over het feit dat de stadions niet open zijn. Het ziet het probleem van de administratieve procedures onder ogen", besluit hij. De jonge architect wijst ook op de steun die het duo van de hele regering heeft gekregen. "Het is een project dat alle politieke partijen in Brussel verenigt."
Een winnend concept
Een projectoproep, een gemotiveerde hoofdstad, een winnend concept... Maar wat zijn nu die 'spiegelfrietkoten'? "Het was niet onze ambitie om het frietkot helemaal opnieuw uit te vinden. We moesten ons richten op twee gebieden: de functionele aard en de bruikbaarheid van het gebouw", zegt Thomas. De twee architecten bedachten een unieke versie van de laars, gecombineerd met spiegels. Het idee van de spiegel is niet bedoeld om de unieke identiteit van elk frietkot weg te nemen. Hierover bestond nog geen eensgezindheid. "Het uniform maken van frietkoten is onverenigbaar met de frituurcultuur. Het individuele aspect is duidelijk, en dat is waar het bij friteuses om draait. Het 'spiegel'-project is echter perfect, want de frituur wordt een weerspiegeling van de buurt waarin ze zich bevindt", aldus Bernard Lefèvre.
In theorie zullen de vrijstaande frituren een soort zelfvoorzienende architectuur zijn, maar dankzij de weerspiegeling van de omgeving in de spiegels en hun eigen visuele identiteit zal elke frituur zijn unieke karakter behouden. De architecten rekenden ook op een functioneel element: de aanwezigheid van een luifel. "Het is belangrijk dat klanten beschermd worden tegen de regen. Maar het vuur is ook het element dat mensen hebben. We wilden een contrast creëren tussen de binnen- en buitenkant. De spiegel aan de buitenkant wordt gecombineerd met een interieur van gekleurde tegels. Waar we ook zijn, we willen veel verschillende kleuren, zodat de tegels een eenheid vormen en warm zijn", zegt Thomas Hick.
Een eerder warme ontvangst
Het grote aantal frituurders werd bij het project betrokken. Maar ze waren ook sceptisch. "Hun belangrijkste kommernis was dat ze konden blijven werken en dat hun werkplaats praktisch was", aldus Bernard. Daarom was de jury samengesteld uit vertegenwoordigers van de Stad Brussel, architecten, maar ook uit frietkotuitbaters. "Nadat nous de wedstrijd gewonnen hadden, hebben mijn partner en ik lange gesprekken gevoerd met de uitbaters. We hadden ook veel andere dingen te doen. Het is geweldig dat het project nu is afgerond. "We creëren een ruimte die we met onze werkplaats mee naar huis kunnen nemen. Dat is waar we naar op zoek zijn," zegt Thomas.
Momenteel zijn de frituren Tabora en Chez Jeff de enige die volledig zijn gerenoveerd, maar verschillende andere frietkoten wachten nog op een opknapbeurt. De eigenaar van 'Pitta de la Chapelle' benadrukt het praktische karakter van het nieuwe ontwerp: "De frietkoten zijn groter en breder, wat ons werk zal vergemakkelijken." Zijn collega in de Charles Demeerstraat is minder enthousiast, maar hij stelt het toch op prijs om bij het project betrokken te worden. Ook de voorzitter van Unafri/Navefri waardeert het initiatief. "Het klopt dat de frituur zoals we die kennen haar charme heeft, maar we kunnen evolueren en toch trouw blijven aan onze traditionele waarden." Bij de consumenten horen Bernard en Thomas niets dan positieve feedback. "We maakten ons zorgen over vandalisme, maar we zijn bezorgd om te zien dat de nieuwe koelkasten het goed doen.